Uitvaartbegeleider Mariëtte vertelt
Mariëtte Roorda (61) is sinds twintig jaar uitvaartbegeleider bij PC Uitvaart. Ze noemt het de baan van haar leven. Wat maakt dit werk zo bijzonder? Hoe houdt ze het vol en wat raakt haar?
Goh, dat is een leuke baan, dacht Mariëtte Roorda toen ze de uitvaartbegeleider van haar vaders begrafenis alles zag regelen. “Zonder dat we het doorhadden, pakte zij van alles op terwijl wij in het verdriet zaten en op dat moment niet helder en praktisch konden denken.” Daar werd het zaadje geplant. Al duurde het nog vijf jaar voordat ze solliciteerde bij PC Uitvaart. “Ik werkte negen tien jaar als zelfstandig Mensendiecktherapeut en vond de verhalen van de mensen nog steeds leuk, maar ik miste spanning en variatie in mijn werk.” Mariëtte besluit met een loopbaancoach in zee te gaan. Uit tests blijkt dat ze geschikt zou kunnen zijn voor werk in de uitvaartwereld. De coach geeft haar het uiteindelijke duwtje om door te zetten. Als ze in 2005 in het Parool een vacature ziet voor uitvaartbegeleiders bij PC Uitvaart weet ze: nu ga ik schrijven. Haar brief wordt samen met 79 andere brieven geselecteerd uit vierhonderd sollicitanten. Mariëtte rolt soepel door de selectierondes en belandt met zeven anderen in een klasje voor een opleidingsprogramma van drie maanden. “Ik was 42 en voelde me weer een brugklasser. Alles was nieuw voor me, maar ik vond het vanaf dag één geweldig!”
Mariëtte: ‘Ik zocht naar meer spanning en variatie in mijn werk. Ik had nooit gedacht dat in de uitvaartwereld te vinden.’
Achter de voordeur
Mariëtte werkt nu vier dagen per week en verdeelt haar tijd tussen besprekingen bij mensen thuis en het begeleiden van een uitvaart. In de ochtend krijgt ze te horen naar welk adres ze moet, wie er is overleden, de geboortedatum van de overledene en wie de contactpersoon is. “Je komt overal voor het eerst binnen en ik weet nooit wat ik achter de voordeur aantref. Is de hele familie er of maar één iemand, komt er een spraakwaterval los of wordt er vooral gezwegen, is iemand onverwacht overleden of na een lang ziekbed?” Die afwisseling is volgens Mariëtte waarom ze het werk na twintig jaar nog steeds met veel toewijding doet. “Je stapt iedere keer een ander verhaal binnen. Ik kijk goed rond, observeer en stel vragen. Soms is er veel verdriet, als het overlijden van de dierbare plotseling was of bij het overlijden van kinderen bijvoorbeeld. Maar er wordt ook vaak gelachen. Daar moet ik secuur mee omgaan. Soms maken familieleden grappen en dat zorgt voor een stukje ontspanning in een moeilijke tijd.” Zo’n eerste bespreking duurt gemiddeld tweeënhalf uur en gaat onder andere over de eventuele wensen van de overledene, of het een crematie of begrafenis wordt en wat er in aanloop naar de uitvaart allemaal geregeld moet worden. Van de rouwkaart tot de muziek.
“Ik maak een samenvatting van het gesprek, het kostenplaatje en een tijdspad van wat er tussen de eerste bespreking en uitvaart moet gebeuren. Het is allemaal heel duidelijk en concreet. Ik merk dat mensen dat nodig hebben in deze emotionele periode, zelf weten ze niet waar ze moeten beginnen. Ik ontlast ze, maar alles gaat wel in samenspraak.”
‘Ik ben vrijwel continu bereikbaar voor de families, dat is heel anders dan twintig jaar geleden’
Spin in het web
Als uitvaartbegeleider moet je altijd vriendelijk, kalm en geduldig zijn, zegt Mariëtte. Je moet empathisch zijn, maar ook een zekere afstand kunnen bewaren. “Sommige mensen willen op het laatst nog wijzigingen doorvoeren voor de uitvaart. Dat kost vaak veel energie, toch moet ik het regelen en snel schakelen. Het is dan ook best een stressvolle baan. Ik ben een spin in het web, ook naar de locatie waar de uitvaart is. Een groot verschil met twintig jaar terug is dat ik vrijwel continu bereikbaar ben voor de families, door het appen en mailen is dat contact nu veel intensiever. Dat is dan ook mijn valkuil, dat ik continu aan sta en ook in de avonden en in het weekend aan het appen ben. Ik ontspan door veel te wandelen, het liefst over het strand. En ik vind tekenen en golfen leuk. Op die momenten gaat mijn telefoon wel uit en probeer ik op te laden. Ook kan ik met mijn collega’s veel lachen, dat is onze manier van ontlading.”
Eigen emoties
Hoe zit het met Mariëttes emoties, wat raakt haar nog na al die jaren werken als uitvaartbegeleider? “De dood is een onderdeel van mijn dagelijks leven en ik schakel mijn emoties zoveel mogelijk uit. Aan de andere kant: ik zit als eerste te grienen bij een emotioneel tv programma. Misschien is dat wel de ontlading van de verschrikkelijke dingen die ik soms voorbij zie komen. Kinderbegrafenissen zijn altijd heel verdrietig. Je kind verliezen is het ergste wat er is. Het bijzondere is wel, dat hoe heftiger de uitvaart, hoe minder ik mijn eigen emoties toelaat. Op zo’n moment ben ik ontzettend in mijn hoofd en wil ik alles goed regelen voor de nabestaanden. Passen er driehonderd mensen in de aula, liggen de bloem stukken op de juiste plek, loopt alles goed? Bij een uitvaart van iemand van negentig, waar er over het algemeen minder ruis is en minder geregeld moet worden, kan ik meer emotie toelaten.” Vorig jaar is Mariëttes moeder op 93-jarige leeftijd overleden. “Twee weken erna moest ik een uitvaart begeleiden van een 94-jarige vrouw. Ik keek naar de muzieklijst en zag ‘Geen kind meer’ van Karin Bloemen op de lijst, een lied dat gaat over het verlies van beide ouders. Ik dacht: wauw, ik weet niet of ik dit aankan op dit moment. Toen heb ik het lied vooraf een paar keer geluisterd, zodat ik niet zou worden overvallen door emoties.”
Baan van mijn leven
“Ruim twintig jaar geleden zocht ik naar meer spanning en variatie in mijn werk. Ik had nooit gedacht dat in de uitvaartwereld te vinden. Als uitvaartbegeleider is iedere dag anders en maak je zoveel bijzondere dingen mee. Het is de baan van mijn leven en ik wist vooraf niet dat ik het zó naar mijn zin zou hebben. Een paar jaar terug heb ik de uitvaart van mijn loopbaancoach geleid die me destijds het zetje gaf om dit nieuwe avontuur aan te gaan. Ik ben hem nog elke dag dankbaar.”
Wilt u meer weten over onze uitvaartbegeleiders? Kijk op pc.nl/ons-team